อาการคลื่นไส้เป็นอาการทั่วไปที่เกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น ความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร อาการเมารถ การตั้งครรภ์ หรือจากผลข้างเคียงของยาบางชนิด ในบทความนี้ เราจะพูดถึงยาแก้อาเจียนต่างๆ ที่ใช้ในการรักษาอาการคลื่นไส้ รวมถึงการใช้ ข้อบ่งใช้ ข้อห้ามใช้ ปริมาณ และผลข้างเคียง
ยาที่ใช้ในการรักษาอาการคลื่นไส้
1. เซโรโทนิน (5-HT3) รีเซพเตอร์ แอนทาโกนิสต์
ยาเหล่านี้ทำงานโดยการปิดกั้นตัวรับเซโรโทนินในสมองและระบบทางเดินอาหาร ซึ่งช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้และป้องกันการอาเจียน
ชื่อทางการค้า: Ondansetron (Zofran), Granisetron (Kytril), Dolasetron (Anzemet), Palonosetron (Aloxi)
การใช้และข้อบ่งใช้: ยาเหล่านี้ส่วนใหญ่ใช้เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัด รังสีบำบัด และการผ่าตัด
ข้อห้ามใช้: ผู้ป่วยที่ทราบว่าแพ้ยานี้หรือส่วนประกอบใด ๆ ของยานี้ควรหลีกเลี่ยงยาเหล่านี้ ควรใช้ความระมัดระวังในผู้ป่วยที่มีประวัติ QT ยาวขึ้น อิเล็กโทรไลต์ไม่สมดุล และผู้ที่ใช้ยาอื่น ๆ ที่อาจยืดระยะเวลา QT
ขนาดยา: ขนาดยาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตัวยา อายุของผู้ป่วย และสาเหตุของอาการคลื่นไส้ ตัวอย่างเช่น ปริมาณ ondansetron ในช่องปากสำหรับผู้ใหญ่ทั่วไปสำหรับอาการคลื่นไส้และอาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัดคือ 8 มก. วันละสองครั้ง
ผลข้างเคียง: ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ ปวดศีรษะ ท้องผูก และเวียนศีรษะ ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงกว่า ได้แก่ การยืด QT ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่คุกคามถึงชีวิต
2. คู่อริตัวรับโดปามีน (D2)
ยาเหล่านี้ทำงานโดยการปิดกั้นตัวรับโดปามีนในสมอง ซึ่งช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้และป้องกันการอาเจียน
ชื่อทางการค้า: Prochlorperazine (Compazine), Metoclopramide (Reglan), Promethazine (Phenergan), Haloperidol (Haldol)
การใช้และข้อบ่งใช้: ยาเหล่านี้ใช้รักษาอาการคลื่นไส้หลายประเภท รวมถึงอาการคลื่นไส้และอาเจียนหลังการผ่าตัด อาการคลื่นไส้จากความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร และอาการเมารถ
ข้อห้ามใช้: ยาเหล่านี้มีข้อห้ามใช้ในผู้ป่วยที่แพ้ยาหรือส่วนประกอบใดๆ ของยา เช่นเดียวกับในผู้ที่มีประวัติชัก โรคพาร์กินสัน หรือโรคเลือดบางชนิด ไม่แนะนำให้ใช้ Metoclopramide ในผู้ป่วยที่มีการอุดตันทางเดินอาหารหรือการทะลุ
ขนาดยา: ขนาดยาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตัวยา อายุผู้ป่วย และสาเหตุของอาการคลื่นไส้ ตัวอย่างเช่น ปริมาณยาโปรคลอเปอราซีนในช่องปากสำหรับผู้ใหญ่โดยทั่วไปสำหรับอาการคลื่นไส้คือ 5-10 มก. 3-4 ครั้งต่อวัน
ผลข้างเคียง: ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ อาการง่วงนอน วิงเวียน และปากแห้ง ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงกว่า ได้แก่ อาการ extrapyramidal (การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อโดยไม่ได้ตั้งใจ), tardive dyskinesia และกลุ่มอาการของโรคมะเร็งประสาท
3. ตัวรับ H1 คู่อริ
ยาเหล่านี้ทำงานโดยการปิดกั้นตัวรับฮีสตามีนในสมอง ซึ่งช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้และป้องกันการอาเจียน
ชื่อทางการค้า: Dimenhydrinate (Dramamine), Meclizine (Antivert), Diphenhydramine (Benadryl)
การใช้และข้อบ่งใช้: ยาเหล่านี้ใช้เพื่อป้องกันและรักษาอาการเมารถเป็นหลัก รวมทั้งใช้บรรเทาอาการคลื่นไส้เล็กน้อยถึงปานกลางในระยะสั้น
ข้อห้าม: ห้ามใช้ยาเหล่านี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยาหรือส่วนประกอบใด ๆ ของยา ควรใช้ยาเหล่านี้ด้วยความระมัดระวังในผู้ป่วยต้อหิน ปัสสาวะคั่ง หรือผู้ที่รับประทานยาอื่นๆ ที่อาจทำให้กดประสาท
ขนาดยา: ขนาดยาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตัวยา อายุผู้ป่วย และสาเหตุของอาการคลื่นไส้ ตัวอย่างเช่น ปริมาณไดเมนไฮดริเนตในช่องปากสำหรับผู้ใหญ่โดยทั่วไปสำหรับอาการเมารถคือ 50-100 มก. ทุก 4-6 ชั่วโมง ไม่เกิน 400 มก. ในระยะเวลา 24 ชั่วโมง
ผลข้างเคียง: ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ อาการง่วงนอน วิงเวียน และปากแห้ง ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงกว่า ได้แก่ อาการสับสน ตาพร่ามัว และปัสสาวะลำบาก
4. Neurokinin-1 (NK1) ตัวรับคู่อริ
ยาเหล่านี้ทำงานโดยการปิดกั้นตัวรับ neurokinin-1 ในสมอง ซึ่งช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้และป้องกันการอาเจียน
ชื่อทางการค้า: Aprepitant (Emend), Fosaprepitant (Ivemend), Rolapitant (Varubi)
การใช้และข้อบ่งใช้: ยาเหล่านี้ใช้ร่วมกับยาแก้อาเจียนอื่นๆ เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อใช้สารกระตุ้นการอาเจียนสูง
ข้อห้ามใช้: ผู้ป่วยที่ทราบแล้วว่าแพ้ยาหรือส่วนประกอบใดๆ ของยาควรหลีกเลี่ยงยาเหล่านี้ ควรใช้ยาเหล่านี้ด้วยความระมัดระวังในผู้ป่วยที่ใช้ยาอื่นที่ถูกเผาผลาญโดยเอนไซม์ CYP3A4 เนื่องจาก NK1 receptor antagonists อาจมีปฏิกิริยากับยาเหล่านี้
ขนาดยา: ขนาดยาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตัวยาและอายุของผู้ป่วย ตัวอย่างเช่น ปริมาณ aprepitant ทางปากสำหรับผู้ใหญ่โดยทั่วไปสำหรับอาการคลื่นไส้และอาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัดคือ 125 มก. ในวันที่ 1 ตามด้วย 80 มก. ในวันที่ 2 และ 3
ผลข้างเคียง: ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ ความเมื่อยล้า ท้องผูก และท้องเสีย ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงกว่า ได้แก่ พิษต่อตับและปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆ
5. ตัวเร่งปฏิกิริยาตัวรับ Cannabinoid
ยาเหล่านี้ทำงานโดยกระตุ้นตัวรับ cannabinoid ในสมอง ซึ่งช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้และป้องกันการอาเจียน
ชื่อทางการค้า: Dronabinol (Marinol), Nabilone (Cesamet)
การใช้และข้อบ่งใช้: ยาเหล่านี้ใช้เพื่อรักษาอาการคลื่นไส้อาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัดเมื่อยาแก้อาเจียนอื่นๆ ไม่ได้ผล
ข้อห้ามใช้: ผู้ป่วยที่ทราบแล้วว่าแพ้ยาหรือส่วนประกอบใดๆ ของยาควรหลีกเลี่ยงยาเหล่านี้ ยาเหล่านี้ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีประวัติการใช้สารเสพติดหรือโรคทางจิตเวช เนื่องจากอาจทำให้อาการเหล่านี้รุนแรงขึ้น
ขนาดยา: ขนาดยาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับตัวยาและอายุของผู้ป่วย ตัวอย่างเช่น ขนาดยา dronabinol แบบรับประทานสำหรับผู้ใหญ่โดยทั่วไปสำหรับอาการคลื่นไส้และอาเจียนที่เกิดจากเคมีบำบัดคือ 5 มก./ตร.ม. โดยฉีด 1-3 ชั่วโมงก่อนการให้เคมีบำบัด และทุกๆ 2-4 ชั่วโมงหลังจากนั้น ไม่เกิน 6 โด๊สในระยะเวลา 24 ชั่วโมง .
ผลข้างเคียง: ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ อาการวิงเวียนศีรษะ อาการง่วงนอน และความรู้สึกสบาย ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงกว่า ได้แก่ ความสับสน ประสาทหลอน และการพึ่งพาอาศัยกัน
มียาหลายชนิดที่ใช้รักษาอาการคลื่นไส้ โดยยาแต่ละประเภทมีกลไกการออกฤทธิ์และข้อบ่งใช้ที่ไม่เหมือนกัน เมื่อเข้าใจตัวเลือกต่างๆ บุคลากรทางการแพทย์จะสามารถปรับการรักษาให้เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละรายและรับประกันการจัดการอาการคลื่นไส้ที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ผู้ป่วยควรปรึกษาอาการและประวัติทางการแพทย์กับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิจารณายาแก้อาเจียนที่เหมาะสมที่สุดสำหรับความต้องการเฉพาะของพวกเขา
Discussion about this post